Jak Państwo wiedzą od lat także na terenie Puszczy Nalibockiej w Białorusi, chcielibyśmy przybliżyć Państwu nieco historie tego miejsca i jego mieszkańców. Puszcza Nalibocka jest obecnie jednym z największych Rezerwatów Przyrody na terenie Białorusi, ale nie zawsze było to miejsce tak odludne i zapuszczone choć las i przyroda zawsze odgrywała wielką rolę w życiu jej mieszkańców. Wszystko zmieniła ostatnia wojna i kolektywizacja… Z miejsca tętniącego życiem, z dziesiątek wiosek, przysiółków i setek pojedynczych chutorów rozrzuconych po Puszczy, stała się miejscem odludnym. Jadąc puszczańskimi duktami, czy włócząc się lasem bez dróg gdzieniegdzie natrafimy tylko na pojedyncze odbudowane po wojnie chutory, częściej zaś na resztki sadów i dawno zarosłe zarysy fundamentów ludzkich siedzib. Często jedynym śladem jaki po dawnych mieszkańcach pozostał to zagubiona wśród lasów mogiła. Tymi mogiłami opiekuje się nasze Bractwo realizując w tym roku kolejny projekt „Ochrona Miejsc Pamięci w Puszczy Nalibockiej” dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W tym roku, oprócz prac konserwatorskich zbieraliśmy świadectwa najstarszych mieszkańców Puszczy. Poniższy artykuł jest za syntezą zebranych historii…
Bartnictwo na liście UNESCO – wyboista droga
Chcielibyśmy podzielić się z Wami wspaniałą nowiną: już niebawem bartnictwo może zostać uznane za Niematerialne Dziedzictwo Ludzkości! Czy tak się stanie dowiemy się już w listopadzie podczas najbliższej sesji plenarnej UNESCO w Paryżu. Droga do tego była długa i wyboista, ale powinno się udać 🙂
Od kiedy w 2016 roku wspólnie z prof. Krzysztofem Hejke doprowadziliśmy do wpisania Bartnictwa na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa nie zatrzymaliśmy się ani na chwilę. Nie ustajemy w promowaniu bartnictwa jako elementu naszej kultury, tradycji i tożsamości. Jako elementu wspólnego dla dziedzictwa narodów tworzących kiedyś razem z nami Rzeczpospolitą: Litwinów, Białorusinów i Ukraińców. Właśnie dlatego, kiedy nasza organizacja w końcu 2016 roku otrzymała zapytanie od Polskiego Komitetu ds. UNESCO, czy jesteśmy zainteresowani, aby starać się o wpis na Reprezentatywną Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, nie zawahaliśmy się ani chwili. Po szybkich konsultacjach w ramach Bractwa naszą odpowiedź było „tak, ale…
Zaproszenie na warsztaty bartnicze na Białorusi 19-22 września
Zapraszamy serdecznie na nasze jesienne warsztaty bartnicze
W dniach 19-22 września przeprowadzimy warsztaty w Chutorze Bractwa w Puszczy Nalibockiej na Białorusi.
Przygodę z bartnictwem zaczynamy we czwartek od przyjazdu do puszczy. Dojazd uczestników odbywa się we własnym zakresie, natomiast tych, którzy przyjadą bądź przylecą do Mińska, odbieramy z lotniska lub z dworca autobusowego w Mińsku i tam też odwozimy po zakończeniu warsztatów.
Tak wygląda nasze miejsce w Puszczy Nalibockiej. Fot. Bractwo Bartne
Sezon rojowy
Mija kolejny sezon rojowy. Dla niewtajemniczonych dodam, że jest to czas, kiedy pszczele rodziny dzielą się i zakładają nowe gniazda. Zarówno w Puszczy Augustowskiej, jak i w innych rejonach, gdzie nasi bracia prowadzą barcie i kłody bartne, okazał się bardzo udany. To czas oczekiwania, niepewności, ale też nadziei, na który każdy z nas czeka może nawet bardziej niż na jesienną kleczbę. Nowe roje dają nadzieję i satysfakcję z właściwie wykonanej pracy przy dzianiu barci oraz ich lokalizowaniu w leśnych ostępach i wabieniu pszczół.
Kłoda w Puszczy Świętokrzyskiej. Fot. K. Wrona.
Sukces zasiedlenia kłód bartnych i barci wolnymi rojami zależy w dużej mierze od zaangażowania i uwagi bartnika.
Relacja z warsztatów bartniczych na Białorusi
Za nami kolejna już 5 edycja warsztatów bartniczych na Białorusi. Tak się złożyło, że trafiły one na stałe do naszego kalendarza i są okazją do wspólnego spotkania w gronie osób zaangażowanych w działalność Bractwa Bartnego. W tym roku wzięło w nich udział 5 uczestników z Polski, Niemiec i Luksemburga oraz 5 członków Bractwa Bartnego z Polski i Białorusi. Gościem specjalnym podczas pierwszego dnia pobytu w puszczy był Ivan Osipau, zaangażowany działacz na rzecz rozwoju bartnictwa na Białorusi, prezes Bractwa Bosych Bartników i autor strony poświęconej Bartnictwu, z którym współpracujemy od 2014 roku. Korzystając z okazji kolejnego spotkania wymieniliśmy umowy ramowe o wzajemnej współpracy w rozwijaniu bartnictwa na Białorusi. Od 2 lat współpracujemy przy pisaniu polsko-białoruskiego wniosku o wpis bartnictwa (kultury bartniczej) na Listę Reprezentatywnego Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO. Wniosek ten został złożony 2 tygodnie temu w siedzibie UNESCO w Paryżu przez rząd Polski i Białorusi, ale temu poświecę kolejny wpis w aktualnościach.
Tymczasem w Puszczy Nalibockiej…
Podsumowanie 2018 roku
fot. Maciej S. Chromy
Dzisiaj Sylwester, czyli czas na refleksję nad mijającym rokiem i podsumowania. Jak co roku chciałbym w kilku akapitach podsumować ten mijający 2018 rok pod kątem bartniczym, a ściślej – działalności naszego Bractwa. 2018 rok przyniósł w końcu oczekiwane sformalizowanie struktury i członkostwa w naszej organizacji, powstał Regulamin Braci Bartnej i pierwsi członkowie zostali zaprzysiężeni. Ale może po kolei.
Styczeń i luty to był czas pisania projektów i wniosków o rożne formy wsparcia naszej działalności oraz szalenie intensywny czas pracy nad polsko-białoruskim wnioskiem o wpis bartnictwa na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Na początku stycznia 2017 otrzymaliśmy zapytanie z MKiDN, czy jako przedstawiciele depozytariuszy tradycji bartniczych jesteśmy zainteresowani dalszymi pracami nad wpisem na Światową Listę. Nasza odpowiedź była do przewidzenia: tak, owszem jesteśmy, pod warunkiem, że dalsze prace będą prowadzone wspólnie ze stroną białoruską, bo bartnictwo jest naszym wspólnym dziedzictwem i nie wyobrażamy sobie złożenia takiego wniosku tylko przez stronę polską. Dokładnie rok później w styczniu 2018 trwały intensywne prace nad przygotowaniem wniosku. Niestety do marca, finalna wersja nie została wypracowana i aplikacja zapewne zostanie złożona w marcu 2019 roku, choć jej ostateczny kształt i forma nie są jeszcze znane. Mamy tylko nadzieję, że wniosek nie zatraci pierwotnej formy przedstawiającej bartnictwo jako element wspólnego dziedzictwa narodów dawnej Rzeczypospolitej, który w pełni został zachowany na terytorium obecnej Białorusi, oraz którego elementy przetrwały na terenie Polski i od kilku lat wspólnymi siłami powoli wracają do świadomości lokalnych społeczności w naszym kraju.
Pisanie wniosków poskutkowało, 2 z 3 złożonych zostały odrzucone, ale na jeden udało się dostać środki. Był to jak dotąd największy z dotychczasowych przeprowadzonych projektów o budżecie 37 500 PLN. Projekt „Ochrona Miejsc Pamięci w Puszczy Nalibockiej” realizowaliśmy we wrześniu i październiku na Białorusi. Wzięło w nim udział prawie 20 wolontariuszy i członków Bractwa z Polski i z Białorusi. Ale zanim rozpoczęliśmy jego realizację, prowadziliśmy zbiórkę crowd fundingową środków na remont naszej siedziby w Puszczy Nalibockiej, żeby mieć w ogóle skąd i jak ten projekt realizować. Dzięki wpłatom przez portal gofundme.com udało się zebrać 2500 EUR, głównie dzięki hojności naszych przyjaciół z Zachodu. Pieniądze te spożytkowaliśmy na remont Chutoru Bractwa w ostępach Puszczy, który prowadziliśmy w kwietniu mijającego roku.
Ekipa przy pracy. Fot. Maciej S. Chromy
Warsztaty Bartnicze – Wiosna 2019
Rozpoczynamy zapisy na wiosenne warsztaty Barctwa Bartnego!
Wiosnę 2019 przygotowaliśmy dla Was jak co roku 2 edycje naszych warsztatów:
Najpierw w dniach 29-31 marca 2019 zapraszamy do Puszczy Augustowskiej spotkamy się w Gajówce Buduk w Nadleśnictwoe Głęboki Bród, gdzie pod okiem naszych bartników każdy z uczestników wykona własnoręcznie kłodę bartną. Jedną z wykonanych wciągniemy wspólnie na drzewo a przy odrobinie dobrej pogody przeprowadzimy również wspólnie pierwsze wiosenne przeglądy zasiedlonych barci po zimie. Warsztaty wraz z wyżywieniem, zakwaterowaniem, ubezpieczeniem i dodatkowymi atrakcjami w postaci tradycyjnej ruskiej bani nad Czarną Hańczą to koszt 700 PLN/os.
Co ważne, każdy z uczestników w cenie warsztatów ma zapewnioną możliwość zabrania wykonanej przez siebie kłody bartnej!
Więcej informacji na stronie WYDARZENIA
Wiosna 20118, Warsztaty bartnicze na Buduku w Puszczy Augustowskiej. Fot. P. Piłasiewicz
A tydzień później w dniach 4-7 kwietnia 2019 zapraszamy w niesamowitą podróż do naszej kwatery w Puszczy Nalibockiej na Białorusi!
Ochrona Miejsc Pamięci w Puszczy Nalibockiej
W naszym Bractwie działają zarówno Polacy jak i Białorusini, otwarci jesteśmy także na obywateli innych Państw. Ale prowadząc naszą działalność, często na trudno-dostępnych obszarach leśnych nie zapominamy o tym kim jesteśmy, oraz o tych, którzy byli przed nami. Pielęgnowanie pamięci historycznej nie tylko związanej z bartnictwem ale tez z miejscami gdzie działalność bartniczą prowadzimy to jeden z naszych celów statutowych. Pomysł na to aby zająć się na poważnie remontem i konserwacją miejsc pamięci w Puszczy Nalibockiej zrodził się prawie 2 lata temu. Kiedy to wraz z Pawłem Kotwicą pojechaliśmy pierwszy raz zimą do Ivana Mulina do Puszczy Nalibockie omówić nasze dalsze działania. Jeżdżąc po zaśnieżonych leśnych duktach natknęliśmy się na samotną mogiłę pamięci rodziny Dybickiego zamordowanej przez Niemców w sierpniu 1942 roku. Pomnik stał w miejscu ich wiecznego spoczynku, był już mocno nadgryziony zębem czasu. Po powrocie do Augustowa nie pozwalał o sobie zapomnieć tak zrodził się pomysł napisania projektu i objęciem naszą opieką samotnych leśnych mogił mieszkańców puszczańskich chutorów mordowanych całymi rodzinami w Puszczy gdzie szukali schronienia lub na progach ich domostw w których mieszkali od pokoleń.
Netry – nasza baza wypadowa zwana także Chutorem Ivana, adres pocztowy: Suchy Borok 2, Rejon Ivieński. Fot. K. Pławiak-Czajewska
V edycja Barciowiska
Za nami już 5 edycja Barciowiska. Impreza odbyła się w Augustowie 7 lipca 2018 roku. Jak co roku organizuje ją Nadleśnictwo Augustów przy współudziale Bractwa Bartnego. W tym roku do zmagań pod amfiteatrem stanęło 8 dwuosobowych zespołów. Pojawili się nasi dobrzy znajomi z Frankfurtu z Bienenbotschaft, bracia z Olesna z Fundacji Zielona Barć w składzie Jakub, Ariel i Grzegorz, którzy regularnie od 4 lat przyjeżdżają na to wydarzenie zabierając z powrotem kolejne kłody, które montują na drzewach w okolicy Olesna. W tym roku przyjechali też Goście z Torunia z Fundacji „Leśna Droga”, kolejne 2 zespoły wystawili nasi przyjaciele z Pasieki Edukacyjnej z Warszawy: Gosia z Marcinem oraz Agnieszka i Wojciech. Jeszcze jeden zespół tworzyli nasi bartnicy, a ostatni – leśnicy. Już po raz drugi pojawili się także przyjaciele z Polskiego Arborysty. Wszystkim serdecznie dziękujemy za przyjazd i udział w imprezie.
miejsce imprezy tuż przed rozpoczęciem Barciowiska. Fot. Bractwo Bartne
Bartne Błota w Puszczy Nalibockiej
Cały tydzień od 16 do 22 kwietnia byliśmy w Puszczy Nalibockiej. Miło powspominać tamten czas w natłoku obecnych zajęć i wydarzeń. Ale wróćmy do poczatku. Jak pamiętacie pod koniec 2017 roku nasz przyjaciel uruchomił zbiórkę na portalu gofundme.com w celu zebrania środków na remont chutoru w Puszczy Nalibockiej. Uważamy akcje za duży sukces, bo udało się zebrać ponad 2000 EUR. Na remont to kwota nieznaczna, ale jeśli dodatkowo dysponujemy kilkoma doświadczonymi wolontariuszami gotowymi poświecić kilka dni na pracę w środku puszczy – wśród bagien, borów i bezdroży – to sukces gwarantowany. Dlatego też większą ekipą, w 7 osób, wybraliśmy się do Puszczy Nalibockiej na kilka dodatkowych dni. Pracami remontowymi zawiadywał nasz zasłużony bartnik – Rafał Liśkiewicz z Kolska.
Brygada remontowa, na pierwszym planie bartnik Fratrum Mallicidarum Rafał Liśkiewicz – kierownik robót. Fot. Maciej Chromy