14 października 2016 roku w Krakowskich Sukiennicach odbyło się wręczenie decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wpisie na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego 12 nowych elementów, w tym między innymi bartnictwa. Impreza zebrała szereg kolorowych postaci w strojach ludowych z najróżniejszych rejonów Polski, np. Górali z Żywiecczyzny, Kaszubów, Tkaczy Nadbużańskich, Sokolników z koła PZŁ oraz kilku bartników, którzy co prawda nie występowali w strojach ludowych, ale przed wręczeniem decyzji w ramach I Forum Europa Chiny, poświęconego ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego, prezentowali narzędzia bartnicze i częstowali uczestników miodem bartnym wybranym specjalnie na tę okazję z barci w okolicach Zielonej Góry przez Rafała Liśkiewicza z Bractwa Bartnego.
Prezentacja wybranych zjawisk wpisanych na Listę Niematerialnego Dziedzictwa przed galą. Fot. Bractwo Bartne
Wniosek o wpis został przygotowany przez nasze Bractwo wraz z profesorem Krzysztofem Hejke, którego niestety zabrakło na gali. Był za to z nami tego dnia jeden z rdzennych depozytariuszy tradycji bartniczych, pan Sławomir Niemkiewicz z Budwieci, który jeszcze w latach 70. uczył się pszczelarzenia na pasiece swojego ojca złożonej wyłącznie z kłód bartnych zwiezionych z lasu i ustawionych na ziemi. Do czasów obecnych zachował zwyczaj pozyskiwania miodu poprzez odciskanie plastrów, i mimo że obecnie prowadzi pasiekę na ulach warszawskich, to dalej w ten sposób pozyskuje miód! Cieszy nas bardzo obecność jednego z tych, dzięki którym znaleźliśmy cienkie nitki łączące nasze działania bartnicze z wspaniałą przeszłością tej profesji sprzed wieków. To dzięki takim ludziom mamy okazje dowiedzieć się więcej i poznać lepiej specyfikę pracy z pszczołami w kłodach i barciach. Dużo więcej takich osób znajdujemy na Białorusi, jednak specyfika instytucji, jaką jest Krajową Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, nie dopuszcza składania wniosków na podstawie zachowanych tradycji przez osoby nie zamieszkujące na terenie Polski, nawet jeśli część z nich ma korzenie polskie lub deklaruje narodowość Polską, ale zamieszkuje na stałe na terenie Białorusi.
Sławomir Niemkiewicz i Rafał Liśkiewicz na stoisku Bractwa Bartnego. Fot. Bractwo Bartne
Wpis ten nie jest tylko zwieńczeniem naszych dotychczasowych działań, ale działań wszystkich grup formalnych lub nieformalnych, które wkładają swój czas i energię, aby przywracać pszczoły leśnym ekosystemom. Otwiera on nowy rozdział we współczesnej historii bartnictwa i zmienia nieco narrację. Wszystkim zaangażowanym w przygotowanie wniosku składam z tego miejsca serdeczne podziękowania, a w szczególności: prof. Krzysztofowi Hejke, dr. Tomaszowi Samojlikowi, Andrzejowi Keczyńskiemu, Marcinowi Sudzińskiemu, Andrzejowi Bućko, chłopakom z Zielonej Barci z Olesna.
A przede wszystkim pragniemy podziękować panom Stanisławowi i Tadeuszowi Konopko, Sławomirowi Niemkiewiczowi, Teofilowi Pyśk oraz śp. panu Piotrowi Szyryńskiemu, który niestety odszedł w tym roku. Rdzennym depozytariuszom, którzy zachowali skrawki tradycji bartniczych w swoich przekazach rodzinnych. Jak również dziękujemy wszystkim bartnikom z Białorusi, którzy przekazywali nam wiedzę i umiejętności potrzebne do naszych działań.
Przedstawiciele wszystkich depozytariuszy wraz z panią wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dr hab. Magdaleną Gawin. Fot. Bractwo Bartne